Fotografujemy Akwarium(1), AKWARIUM
Fotogea 2010. 03, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010
Fotogea 2010. 01, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010
Fotogea 2010. 02, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010
Fotogea 2010. 11, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010
Fotogea 2010. 12, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010
Fotogea 2011. 04, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010, 2011
Fotogea 2011. 03, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010, 2011
Fotogea 2012. 09, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010, 2012
Fotogea 2011. 01, fotografia, Magazyn FotoGeA 2010, 2011
Fotografia Cyfrowa-Porady, fotografia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]FOTOGRAFIA CYFROWA – PORADY
możemy nazwać takie ustawienie wszystkich parametrów w aparacie aby uzyskać oczekiwany efekt naświetlenia
elementu światłoczułego. Parametry ekspozycji decydują ile światła dotrze do elementu światłoczułego.
Parametrami tymi są :
- Czas naświetlania
- Liczba przesłony
- Czułość ISO
Wszystkie te parametry zależą oczywiście od poziomu światła zastanego lub użytego.
W celu właściwego ustawienia ekspozycji musimy użyć światłomierza wbudowanego w aparat lub zewnętrznego.
W celu ułatwienia wykonywania zdjęć, producenci wbudowali w aparat automatykę ekspozycji, która na podstawie
wskazań wewnętrznego światłomierza, samoczynnie ustawia parametry ekspozycji. Jest to bardzo wygodne dla
początkujących fotografów ale po zdobyciu pewnej wiedzy i doświadczenia, ręczne ustawienie parametrów ekspozycji, w
niektórych przypadkach może prowadzić do znacznie ciekawszych efektów.
W ramach prawidłowej ekspozycji, fotograf może żonglować wszystkimi parametrami otrzymując za każdym razem taki
sam stopień naświetlenia zdjęcia ale zupełnie inną głębię ostrości i inny sposób pokazania ruchu. Jeżeli prawidłowe jest
ustawienie ekspozycji przy czasie migawki 1/125s i przesłonie f/8 to prawidłowe będzie również przy 1/250s i f/5.6 oraz
przy 1/500s i f/4 itd. Można z tego wnioskować, że prawidłowe warunki ekspozycji to cały ciąg różnych kombinacji
czasu i przesłony a zmiana jednego z parametrów o jeden stopień powinna być zrekompensowana zmianą drugiego
parametru również odpowiednio o jeden stopień.
W fotografii artystycznej, fotograf często zmienia warunki ekspozycji tak, aby uzyskany obraz zawierał odczucia artysty
a nie wiernie odtwarzał wygląd fotografowanej sceny.
W części tej zostanie też opisana temperatura barwowa, która ma wpływ na prawidłowe odzwierciedlenie kolorów na
zdjęciu a my możemy na to wpływać poprzez ustawienie balansu bieli.
ŚWIATŁO
Najważniejszym czynnikiem w fotografii jest światło, które przybierając różną barwę i intensywność czyni zdjęcia
pięknymi bądź też pozbawionymi wyrazu. Najlepsze fotografie powstają o świcie lub przed zmierzchem gdy światło jest
wyjątkowo miękkie i delikatne.
Wczesnym świtem, aby słońce oświetliło ziemię, promienie muszę się przebić przez grubą warstwę atmosfery pokonując
największą odległość pod bardzo dużym kątem. Podczas tej drogi najszybciej i najłatwiej ulegają rozproszeniu najkrótsze,
niebieskie fale a światło wykazuje tendencję do zabarwień różowo-czerwonych. Dodatkowo poranna mgła rozprasza
promienie przez co obraz nabiera uroku tworząc bajkową atmosferę. W tym czasie cienie są długie i przebiegając przez
plan zdjęciowy doskonale wkomponowują się w fotografię krajobrazu. Cienie takie podkreślają fakturę terenu i kontury
fotografowanej sceny. Po wschodzie słońca możemy obserwować jakim zmianom ulegają barwy i cienie w miarę jak
słońce podnosi się nad horyzontem.
W południe promienie słońca pokonują najkrótszą odległość do ziemi a w widmie świetlnym dominują fale niebieskie.
Kontrasty są bardzo mocne, a cienie krótkie, ostro zarysowane i ciemne. W świetle takim uzyskujemy najwierniejsze i
najmocniej nasycone kolory ale mocne promienie powodują z jednej strony duże wypalenia (białe plamy) a z drugiej
głębokie cienie. O tej porze dnia światło nadaje się do fotografii kształtów i form graficznych.
Należy bardzo uważać
przy fotografowaniu pod słońce ponieważ nawet gasnące promienie słoneczne, mocno skupione przez teleobiektyw,
mogą trwale uszkodzić wzrok !
Przed zachodem słońca, promienie znowu muszą pokonać najdłuższą drogę do ziemi, tracąc po drodze z widma
świetlnego fale niebieskie przez co dominuje barwa czerwona. Bardzo duży wpływ na kolorystykę ma stopień
przejrzystości powietrza. Dodatkowe możliwości przy fotografowaniu o zmierzchu dają nam zapalające się lampy
uliczne, reklamy i łuny rozciągające się nad miastami. Połączenie zachodzących promieni słońca ze światłem sztucznym
daje bardzo ciekawe rezultaty. Przy tego typu fotografii, stosując długie czasy naświetlania, wychwytujemy sztuczne
oświetlenie uliczne ale niezbędny okazuje się wtedy statyw.
Również nocą możemy uzyskiwać bardzo ciekawe efekty zdjęciowe. Wielkomiejskie światła reklam, latarni, neonów i
reflektory samochodów mogą dać piękne niekonwencjonalne ujęcia. Mokre ulice mogą dodatkowo uatrakcyjnić zdjęcia
poprzez odbicia światła i dodatkowe bliki. W tego typu fotografii również niezbędny staje się statyw.
LICZBA PRZESŁONY
Średnica otworu
która jest określana za pomocą
ma wpływ na stopień naświetlenia elementu
światłoczułego oraz nagłębię ostrości. Swoboda z jaką możemy wybierać liczbę przesłony zależy od panującego
oświetlenia a dodatkowo jest ograniczona przez
oraz
wyrażona w
ISO. Jeżeli w trudnych warunkach oświetleniowych chcielibyśmy użyć przesłony o liczbie 8 i wykonać zdjęcie z
“zamrożonym ruchem” to może się okazać niemożliwe uzyskanie tak krótkiego czasu aby ten ruch “zamrozić”.
Jeżeli chcemy kontrolować głębię ostrości, to parametrem
priorytetowym będzie właśnie liczba przesłony. Chcąc wykonać
zdjęcie modela, który znajduje się na nieciekawym,
rozpraszającym tle, ustawiamy wymaganą liczbę przesłony na
2.8 a pozostałe parametry musimy dostosować do liczby
przesłony tak, aby światłomierz wskazywał prawidłową
ekspozycję np. migawka 1/500s , 100 ISO. Przy takich
parametrach głębia ostrości będzie bardzo mała przez co uzyska
się efekt rozmycia tła (foto 01). Chcąc uzyskać znacznie
większą głębię ostrości (foto 02), powinniśmy liczbę przesłony
ustawić na wartość 16 (-5 EV), migawkę pozostawić na 1/125s
(+2 EV) oraz zwiększyć czułość filmu do ISO 800 (+ 3 EV)
albo pozostawić czułość na ISO100 a migawkę ustawić na 1/15s
(+5 EV). Jak sami widzimy, przesłona daje nam bardzo duże
możliwości twórcze oraz swobodę akcentowania wybranych
elementów zdjęcia. Poza przesłoną, na głębie ostrości ma wpływ również ogniskowa obiektywu oraz odległość od
fotografowanego obiektu. Należy zawsze pamiętać, że zmiana przesłony musi pociągać za sobą zmianę pozostałych
parametrów naświetlania w celu zrównoważenia poziomu
CZAS MIGAWKI
Czas otwarcia
ma wpływ na poziom
oraz na sposób odzwierciedlenia ruchu na zdjęciu. Czas, przez
który materiał światłoczuły jest naświetlany liczony jest w sekundach i ich ułamkach. Tylko odpowiednia kombinacja
czasu migawki, przesłony oraz czułości ISO pozwoli wykonać prawidłową ekspozycję . Czas naświetlania decyduje, czy
obiekty ruchome będą oddane na zdjęciu jako “zamrożone” czy też będą znajdowały się na poruszonym tle. Przy pomocy
czasu migawki można też zadecydować czy obiekty statyczne będą odwzorowane w sposób ostry i ze wszystkimi
szczegółami czy też będą zamazane tworząc bardziej “impresyjny” obraz.
Czas naświetlania powinien być na tyle krótki, aby nie doprowadzić do rejestracji przypadkowych wstrząsów i zbędnego
poruszenia aparatu podczas otwarcia migawki. Przy stosowaniu dłuższych czasów naświetlania pomocny jest statyw.
Przyjęta jest zasada, że przy wykonywaniu zdjęć “z ręki” najlepiej jest stosować czas naświetlania równy “ 1 / użyta
ogniskowa w obiektywie “ - jeżeli ogniskowa wynosi 50mm to najlepiej stosować czasy 1/50s lub krótsze. Stosowanie tej
zasady pozwala uniknąć przypadkowego poruszenia aparatem na zdjęciu a wynika to z tego, że im dłuższa ogniskowa,
tym bardziej wszelkie drgania są przenoszone na materiał światłoczuły.
Poprzez czas naświetlania możemy manipulować sposobem rejestracji ruchu na
zdjęciu. Jeżeli chcemy przedstawić jadący samochód w sposób “zamrożony” to
powinniśmy zastosować bardzo krótki czas migawki np. 1/500s ( foto 04 ). Tak
krótki czas spowoduje, że wszystkie elementy na zdjęciu będą nie poruszone a
fotograf będzie miał pewność, że przypadkowe poruszenie aparatu nie będzie miało
wpływu na treść zdjęcia. W celu całkowitego zamrożenia ruchu na zdjęciu, przy
bardzo szybko poruszających się obiektach ( np. skrzydła kolibra) powinniśmy
stosować bardzo krótkie czasy migawki.
Innym sposobem zamrożenia ruchu jest
użycie lampy błyskowej ale możliwe jest to
tylko na niewielkie odległości. Zamrożenie
ruchu powoduje, że zdjęcia takie są bardzo
statyczne a w wielu przypadkach warto
dodać trochę dynamiki co pozwoli przekazać
widzowi atmosferę zdjęcia. W tym celu
należy wydłużyć czas do takiego stopnia aby
obiekty poruszające się zostały oddane jako
poruszone. Zastosowanie czasu 1/40s
podczas rajdu samochodowego umożliwia
poruszenie samochodu a przez to przekazanie informację o ruchu tego pojazdu -
zdjęcie takie nabiera dynamiki (foto 05). Wydłużenie czasu migawki powoduje
coraz większe poruszenie na zdjęciu. Jeszcze inną możliwość kreacji obrazu daje nam długi czas migawki w połączeniu
ze śledzącym ruchem aparatu za poruszającym się obiektem - jest to tak zwane panoramowanie akcji. Zastosowanie
podczas rajdu samochodowego czasu migawki 1/30s oraz prowadzenie w trakcie ekspozycji, aparatu za poruszającym się
samochodem, pozwala na uzyskanie ostrego obrazu samochodu na poruszonym tle (foto 06). Uzyskujemy przez to
maksymalne podniesienie dynamiki zdjęcia oraz przekazanie widzowi wrażenia szybkości samochodu. Stopień
poruszenia tła będzie uzależniony od czasu migawki oraz szybkości obrotu aparatu za poruszającym się obiektem. Jednak
przekroczenie pewnej granicy czasu powoduje, że cały obraz staje się poruszony i nie czytelny.
CZUŁOŚĆ ISO
W aparatach analogowych, fotograf zanim rozpocznie sesję zdjęciową, musi zdecydować jakiej czułości film będzie
używał. Każdy materiał światłoczuły posiada swoją czułość na światło, wyrażoną w jednostkach ISO. W przypadku
aparatów cyfrowych mówimy o
również wyrażanym w ISO. W przeciwieństwie jednak do
aparatów analogowych, w cyfrówkach zmieniać czułość ISO w trakcie sesji zdjęciowej przed każdym zdjęciem. Pozwala
to na bardziej kreatywne wykorzystywanie pozostałych parametrów mających wpływ na
czyli
i
Czułość ISO ma bezpośredni wpływ tylko na poziom ekspozycji. Zmiana czułości ISO o
jeden stopień np. z ISO 100 na ISO 200 powoduje, że czas ekspozycji powinien zostać skrócony o jeden stopień lub
przesłona przymknięta o jeden stopień. Dzięki możliwości zwiększania czułości, możemy wykonywać zdjęcia w
trudniejszych warunkach oświetleniowych przy niezmiennej przesłonie i czasie migawki.
Zwiększanie czułości pociąga jednak za sobą pogorszenie obrazu. Fotograficzne filmy analogowe wraz ze wzrostem
czułości mają powiększone ziarno a w aparatach cyfrowych wraz ze wzrostem czułości rosną szumy wydzielane przez
element światłoczuły, zakłócające rejestrowany obraz. Najlepsze efekty uzyskuje się przy najniższych czułościach
(ISO100 lub ISO 200) ale w drastycznych przypadkach stosuje się nawet ISO 1600, które pozwoli na wykonanie
nieporuszonego zdjęcia “z ręki”.
BALANS BIELI
Temperatura barwowa jest terminem odstraszającym fotografów ale w przypadku aparatów cyfrowych, wiadomości te są
niezbędne aby kolorystyka wykonanych zdjęć odpowiadała naszym oczekiwaniom.
Aby najlepiej zobrazować termin temperatury barwowej należy sobie wyobrazić kawałek metalu, który zostaje
rozgrzewany. Po osiągnięciu odpowiedniej temperatury metal zaczyna świecić - najpierw światło ciemnoczerwone a w
miarę podgrzewania przechodzące przez barwę jasnoczerwoną, żółtą aż do białej. Skala temperatury barwowej jest oparta
na takiej samej zasadzie a wyrażana jest w stopniach Kelwina.
Punktem odniesienia jest przeciętne światło dzienne w południe, którego temperatura barwowa wynosi ok. 5500 K.
Podobną temperaturę daje światło z lamp błyskowych. Po ustawieniu w aparacie balansu bieli na temperaturę 5500 K
każde odchylenie od temperatury 5500 K daje dominantę barwną - fotografowanie w temperaturze poniżej 5500K będzie
powodowało na zdjęciu ciepłą dominantę o zabarwieniu pomarańczowym lub nawet czerwonym a jeżeli temperatura
przekracza 5500 K to uzyskamy zimną dominantę o zabarwieniu niebieskim. W niektórych przypadkach zamiast
korygować, można wzmocnić takie zabarwienia a uzyskane efekty mogą być znacznie bardziej interesujące np. mocno
czerwony zachód słońca.
Trudno jest jednoznacznie określić temperaturę barwową w zależności od pory dnia ponieważ zależy ona dużej mierze od
pogody, zamglenia i pory roku. Światło poranka waha się pomiędzy 3000 K a 4000 K aby osiągnąć w południe przeciętną
temperaturę ok. 5500 K - w bardzo ostrym słońcu temperatura barwowa w południe wynosi ok. 6500K. Jeżeli w
bezchmurny dzień skierowalibyśmy aparat w błękit nieba, to musielibyśmy ustawić temperaturę barwową nawet na
15000 K (szczególnie w górach). Przykłady temperatury barwowej w zależności od rodzaju światła zawarte są w
paraty cyfrowe oferują nam mechanizm korekcji temperatury barwowej, który nazywa się
Każdy
aparat ma kilka zaprogramowanych ustawień, charakterystycznych dla różnych warunków oświetleniowych. Przeważnie
są to :
-
automatyczne ustawienie balansu bieli
-
światło słoneczne
-
światło z za chmur
-
oświetlenie zwykłą żarówką
-
oświetlenie jarzeniowe
-
oświetlenie błyskowe
Dzięki tej funkcji możemy dostosować aparat fotograficzny do światła jakie zastaliśmy a przez to uzyskamy naturalne
oddanie kolorów bez zbędnej dominanty.
Wyższe modele aparatów dysponują funkcją ręcznego ustawienia balansu bieli. Pozwala to w sposób bardziej precyzyjny
oraz w większym zakresie wpływać na dostosowanie aparatu do zastanej temperatury barwowej. Ręczny balans bieli
wykonuje się na dwa sposoby w zależności od modelu aparatu cyfrowego. W obu przypadkach zalecane jest stosowanie
białej powierzchni np. biała kartka papieru.
Wykonujemy zdjęcie białej powierzchni (pełny kadr) a następnie w menu aparatu wskazujemy to zdjęcia jako wzorcowe.
Na jego podstawie oprogramowanie w aparacie dokonuje korekty bieli dzięki czemu pozbywamy się dominanty barwnej.
Wybieramy w menu “balans bieli” a następnie ustawiamy pełny kadr na białą powierzchnię po czym wciskamy spust
migawki. Oprogramowanie na podstawie takiego kadru dokonuje korekty bieli i pozbywa się dominanty barwnej. W
niektórych przypadkach można użyć szarej powierzchni a uzyskane efekty mogą być bardziej zbliżone do naturalnych niż
przy wykonywaniu balansu bieli na podstawie białej powierzchni.
Niektóre aparaty posiadają bracketing balansu bieli, który polega wprowadzaniu korekty o określoną wartość w stosunku
do ustawionego balansu bieli - działanie jest analogiczne jak przy bracketing’u ekspozycji.
ROZPIĘTOŚĆ TONALNA
Rozpiętość tonalna jest różnicą pomiędzy najjaśniejszym a najciemniejszym obszarem sceny. Aparat fotograficzny ma
niestety ograniczone możliwości rejestrowania scen o dużej rozpiętości tonalnej i zanim naciśniemy spust migawki,
należy się zastanowić, czy wszystkie obszary sceny zostaną prawidłowo zarejestrowane. Elementy światłoczułe
CCD/CMOS, posiadają większe możliwości rejestracji obszarów niedoświetlonych niż prześwietlonych. Poza tym,
bardzo jasne powierzchnie, bez widocznych szczegółów, powodują utratę czytelności takiej fotografii i mogą
wprowadzać chaos. Tak więc, najlepiej jest dokonywać pomiaru ekspozycji, na podstawie najjaśniejszych miejsc sceny.
Dokładnego pomiaru rozpiętości tonalnej możemy dokonać, przy pomocy światłomierza z punktowym pomiarem światła,
lub światłomierza naszego aparatu ustawionego w trybie spot (o ile aparat posiada taki tryb pracy). Dokonując pomiaru w
miejscu najjaśniejszym i najciemniejszym, możemy określić, czy cała scena zostanie prawidłowo zarejestrowana. Jeżeli
rozpiętość jest zbyt duża, to należy spróbować zmniejszyć rozpiętość przy pomocy różnych, dostępnych środków.
Klasycznym przykładem zbyt dużej rozpiętości tonalnej, jest fotografia krajobrazu, gdzie niebo jest bardzo jasnym
obszarem, a ziemia zbyt ciemnym. Ustawiając poziom ekspozycji na podstawie nieba, otrzymamy mocno niedoświetloną
ziemię, ustawiając ekspozycję na bazie ziemi, otrzymamy prześwietlone niebo. Uśredniając ekspozycję, otrzymamy
niedoświetloną ziemię i prześwietlone niebo. Najlepszym wyjściem jest zastosowanie filtru polaryzacyjnego lub
połówkowego neutralnie szarego bądź niebieskiego. Filtry takie spowodują zmniejszenie kontrastu i poprawną
ekspozycję dla całej sceny. Możemy również poczekać na zmianę światła (poranne, popołudniowe, ...), która spowoduje
zmniejszenie rozpiętości tonalnej. Wprowadzenie dodatkowego oświetlenia lub korekta światła zastanego (blendy, ekrany
rozpraszające, zasłony) także poprawia światło na naszej scenie.
ŚWIATŁO BŁYSKOWE
Lampy błyskowe
możemy podzielić na dwie podstawowe grupy : lampy wbudowane w aparat oraz lampy zewnętrzne.
Lampy wbudowane w aparat. Lampy wbudowane w aparat dysponują niewielką mocą w związku z czym możemy ich
używać przy fotografowaniu na niewielkie odległości lub traktować je jako lampy doświetlające. Dzięki pełnej
automatyce lamp wbudowanych nie musimy się martwić o poziom ekspozycji - aparat kontroluje proces naświetlania
przy użyciu takiej lampy.
Zewnętrzne lampy błyskowe dają nam znacznie większe możliwości kreacji obrazu. Nowoczesne modele lamp posiadają
zmienny kąt nachylenia głowicy błyskowej, możliwość regulacji siły błysku oraz kąta rozsyłu światła (w połączeniu z
ogniskową obiektywu ), błysk na otwarcie lub zamknięcie migawki, błyski stroboskopowe a także wspomaganie systemu
autofocus.
Poza standardowym oświetlaniem , możemy użyć lampy błyskowej do zamrożenia ruchu. Zamrożenie ruchu jest
spowodowane wysłaniem bardzo dużej ilości światła w bardzo krótkim czasie.
Czas błysku
- nowoczesne lampy błyskowe mają regulowany czas błysku i może się on zawierać w przedziale 1/200 do
1/20000 sekundy.
Temperatura barwowa
światła z lamp błyskowych jest zbliżona do temperatury światła dziennego i wynosi ok. 5600
stopni Kelwina (wg danych technicznych różnych producentów). W praktyce temperatura może się znacznie różnić i
zależy m.in. od stopnia zużycia palnika a także od użytych rozpraszaczy czy dyfuzorów, które mogę również w znacznym
stopniu zmienić temperaturę barwową.
Moc lamp błyskowych
jest podawana w
lampy. Natężenie światła z lampy błyskowej bardzo
gwałtownie maleje wraz z odległością. Spadek mocy lampy jest proporcjonalna do kwadratu odległości - zmieniając
odległość dwukrotnie, światło z lampy będzie czterokrotnie słabsze oświetlając czterokrotnie większą powierzchnię.
Przyswojenie tej zasady jest przydatne przy fotografowaniu sceny wieloplanowej - obiekty z pierwszego planu będą
poprawnie naświetlone podczas gdy obiekty z dalszych planów będą sukcesywnie coraz gorzej oświetlone a najdalsze
plany będą pozbawione oświetlenia. Zaradzić temu możemy poprzez takie zaplanowanie fotografowanej sceny aby
zminimalizować odległość pomiędzy poszczególnymi planami lub skorzystania z kilku lamp błyskowych oświetlających
poszczególne plany zdjęciowe.
Kąt rozsyłu światła
- przy rozbudowanych lampach, dedykacja zapewnia również pełną współpracę z obiektywem i
ustawioną ogniskową. Lampa taka potrafi regulować kąt rozsyłu światła, który jest uzależniony od ustawionej
ogniskowej. Dla długich ogniskowych kąt rozsyłu będzie wąski, tak aby osiągnąć oświetlenie na dużą odległość. Przy
krótkich ogniskowych kąt będzie szeroki tak aby pokryć błyskiem jak największą powierzchnię.
Błysk wypełniający
- najnowsze aparaty potrafią bardzo
precyzyjnie sterować siłą błysku a mikroprocesory potrafią
określić, czy potrzebny jest pełny błysk lampy czy tylko
doświetlenie obiektu przy świetle zastanym. Jeżeli
fotografowane obiekty są oświetlone mocnym światłem
słonecznym, które powoduje powstawanie głębokich cieni
(foto 01), możemy wtedy zastosować lekkie doświetlenie
obiektu tak aby rozjaśnić te cienie (foto 02) - jest to tak zwany
błysk wypełniający. Również przy fotografowaniu w tylnym
oświetleniu (np. pod słońce) aby nie uzyskać tylko konturów, powinniśmy stosować doświetlenie obiektu lampą
błyskową.
Błysk odbity
- wysokie modele lamp błyskowych mają obracaną głowicę z
regulowanym kątem jej pochylenia. Dzięki takiemu systemowi możemy
skierować strumień światła w dowolne miejsce. Jest to wykorzystywane do
oświetlania światłem odbitym od ścian lub sufitu. Standardowy błysk
bezpośredni dając ostre światło, powoduje powstawanie głębokich cieni a
obraz staje się bardzo płaski (foto 03). Światło odbite jest bardziej miękkie i
rozproszone przez co likwidowane są ostre cienie a obiekty oświetlone są
równomiernie i pod innym kątem (foto 04). Światło odbite nie powoduje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
