Filozofia jogi i okultyzm wschodni - Jogi Rama-Czaraka, Magia, Magija, Okultyzm, Ezoteryka, Czarostwo, Wiedza Pradawna
Fizyka a Postep Cywilizacyjny-p20, Fizyka a Filozofia
Fałszywa oliwa Fałszywa oliwa, Zdrowie, Świat konsumenta - artykuły
Fireflies In The Garden - Świetliki w ogrodzie (2008), Czysta filozofia, Filmy
Filipowicz - Tom I Roz I - Starożytnośćˇ, filozofia, myśl polityczna, doktryny
Fenomen śmierci w heideggerowskim myśleniu bycia, Filozofia
Filozoficzne podstawy sufizmu w tekstach Ibn `Arabiego(1),
Filozofia śmierci Scherer Georg pobieranie, Nauka
Flawiusz Józef - Autobiografia, Pisma chrześcijańskie i pokrewne, Józef Flawiusz
Flawiusz Józef - Wojna żydowska, Pisma chrześcijańskie i pokrewne, Józef Flawiusz
Filozofia chrześcijańska w Polsce odrodzonej (1918-1968), Gogacz Mieczysław, Artykuły profesora ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]srpc+t
.
"'.~ ~,
'"
Studia Philosophiae Christianae
ATK
5(1969)2
MIECZYSLAW GOGACZ
FILOZOFIA CHRZESClJANSKA
W POLSCE ODRODZONEJ
(1918-1968)
1.
Uwagi
wst~pne:
1)
Wyroznienie okresow, 2) Sytuacja filozofii chrze-
scijanskiej przed
1".
1918,
3) Okreslenie filozofii chrzescijanskiej i to-
mizm. 2. Lata 1918-1939:
1)
Okres recepcji
uj~c
Zachodu, 2) Tworcze
asymilacje: a) Kolo Krakowskie, b) Srodowisko "Verbum", c) Badania
ks. K. Michalskiego.
3.
Lata
1939---1968:
1) Swiatopoglqdowa funkcja
tornizmu, 2) Tomizrn do roku 1952, 3) Rozwoj tomizmu po roku 1952:
a) Narastanie samodzielny ch badan na KUL, b)
Osiqgni~cia
w zakresie
historii filozofii, c) Metafizyka M. A. Krqpca, d) Logika w.raz z meto-
dologiq nauk, e) Narastanie samodzielnych badan na ATK. 4. TomiL'Tl
jednym z najczynniejszych ugrupowan filozoficznych w Polsce. 5. Inne
odmiany filozofii
chrze~cijanskiej.
6. Zakonczenie. 7. Wykaz wazniej-
szych polskich publikacji
0
dziejach filozofii chrzescijanskiej w Polsce
Odrodzonej.
1. Uwagi
wst~pne
1) W
yr6Znienie okresow
Z koniecznosci szkicowe zarysowanie dziejow tak zwanej
filozofii chrzescijanskiej w Polsce Odrodzonej moze stac
si~
jasniejsze i w jakims stop-niu precyzyjniejsze, gdy wyroznimy
w tych dziejach dwa g16wne okresy:
1.
Okres recepcji ujE;C
obcych i pierwszych tw6rczych asymilacji w latach
mi~dzy
wojennych
(1918-1939)
wci~z
jeclnak na marginesie nurtu
filozoficznego w Polsce, 2. Powoje:nny
(1944-1968)
okres na-
rastania samodzielnvch badan i znalezienia sie filozofii chrze-
,
-
.; - Studia Phil. Cilristianae 5(1269):!
50
M.
GOGACZ
[2]
[3]
FILOZOFIA CHRZESCI.JA NSKA W POLSCE
51
scijanskiej wsr6d najczynniejszych w Polsce ugrupowan filo-
zoficznych.
Lata drugiej wojnyswiatowej (1939-1944) zostanq pomi-
ni~te
ze
wzgl~du
na brak opracowan, charakteryzujqcych
.ewentualne zycie filozoficzne tego okresu. Wiadomo nn przy-
klad tylko
tyle~
ze S. Swiezawski tlumaczyl wtedy z "Summa
Theologiae" Tomasza z Akwinu kwestie, skladajqce
si~
na
"Traktat
0
czlowieku"
t,
ze ks.
K.
Michalski pisal SWq
ksiqzk~
"Mi~dzy
heroizmem
i
bestialstwem"
2,
ze podobno tlumaczono
pisma Ojcow Kosciola. Dotyczy to filozofii chrzescijanskiej.
Wiemy oczywiscie, ze podczas wojny pisali swoje ksiqzki
np. prof. Tatarkiewicz, prof. Ingarden, prof. W qsik i inni
3.
Tych jednak wydarzen naukowych temat scisle biorqc nie
obejmuje.
w programie, jaki sobie postawil, zakladajqc kwartalnik po-
swi~cony
filozofii (chodzi tu
0
"Przeglqd Filozoficzny") nie
moze zabraknqc miejsca i dla chrzescijanskiej mysli filozo-
ficznej. Zdawal on sobie jednoczesnie
spraw~
z tego, ze ta
mysl znajduje
si~
u nas na dose niskim poziomie, i dlatego
postanowil w jednym z osobnych wydawnictw, ktore stworzyl
przyPrzeglqdzie, dae w polskirn przekladzie dziela .. : Merciera,
pod ktorego przewodem zaczynala
si~
ona tak
pi~knie
odra-
dzae w srodowisku low9flskim"
4.
Dodajmy, ze pierwszy ze=-
szyt "Przeglqdu Filozoficznego" ukazuje
si~
jesieniq 1897 r.,
a pierwsze tlumaczenie prac Merciera w r. 1900. Weryho nie
wiedzial, ze w Krakowie naucza filozofii chrzescijanskiej
ks. Fr. Gabryl,a we Lwowie - ks.
K.
Wais, obydwaj czer-
piqcy juz "z jej odrodzonych hodel na Zachodzie", ze scho-
lastyki i tomizmu, kt6rym "Leon XIII dal tak
pot~zny
im-
puIs" swojq encyklikq z roku 1879. O. J. Woroniecki wyjasnia,
ze Gabryl i Wais nie dor6wnujq "poziomem og61lllej kultury
umysfowej" ks. St. Pawlickiemu i ks. M. Morawskiemu, kto-
rzy w tym czasie wykladajq na Uniwersytecie Jagiellonskim.
Pawlicki i Morawski swoje wyksztalcenie filozoficzne uzy-
. skali ,,,w okresie poprzedzajqcym odrodzenie tomizmu". Ga-
bryl i Wais, wedlug O .
.T.
Woronieckiego poniewaz "cal:o-
ksztalt filozofii chrzescijanskiej poznali
0
wiele dokladniej, ...
pozostawili w poszczeg61nych jej
gal~ziach
dziela trwalej war-
tosci, ... (i) podniesli nauczanie filozofii na Wydzialach teolo-
gicznych na wyzszy nit przedtem poziom"
5.
Do~onali
wie;c
w Polsce
wi~cej
niz Pawlicki i Morawski. W tym tez czasie
w Krakowie prowadzi dzialalnosc naukowq ks. K. Michalski,
"znakomity historyk filozofii, zarazem znany pisarz katolic-
ki" - jak go okresla np. prof. B. Gawecki
6.
Nalezy wspom-
niee, ze takze w tych latach studiuje w Louvain O. J. Woro-
2) Sytuacja jilozofii chrzescijanskiej przed r. 1918
Zauwazmy najpierw, ze w roku 1918 filozofia chrzescijan-
ska w Polsce nie rozpoczyna od zera. Jak informuje O.
J.
Wo-
roniecki w artykule, omawiajqcym lubelskie srodowisko filo-
zoficzne do roku 1948, Wladyslaw Weryho organizujqc zycie
filozoficzne w Warszawie jeszcze w okresie niszczenia przez
zaborc6w tradycji uniwersyteckiej w Polsce "zrozumial, ze
1
"W pierwszych latach okupacji niemieckiej... zabralem
si~
do pracy
nad tlumaczeniem kwestii sk-ladajqcych siE; w sumie na traktat
0
czlo-
Wlieku". S . Swiezawski, Sw. Toma'5z z Akwinu - Traktat
0
czlowieku,
Poznan 1956, przedmowa s. XI.
2
"Kiedy
wi~c
inni walczyli, spiskowali lub gnili dalej w wiE;zie-
niach, pisalem wie:kszq rzecz p. n. "Mie:dzy heroizmem a bestialstwem"
Ks. K. Michalski; Dokqd idziemy,
Znak
1
(1946) 6.
3
W. Tatarkiewicz pisal podczas wojny ksiqzke: ,,0 szcze:sciu":
"Powstrua ta ksiqzka
w
znacznej cze:sci podczas wojny w latach
1939-
; 0.
J.
Woroniecki, Lubelskie srodowisko filozoficzne,
Przeg1qd .Filo-
zoficzny
XLIV (1948) z. 1-3, 51.
Tarnze, s.
52.
6
B . GawE::cki, PiEicdziesiqt lat filozofii
w
Krakowie,
Przeglqd Filo-
::ojiczny
XLIV (1948) z. 1-3, 32.
(
·i
!
1943". W. Tatarkiewicz,
°
szcze:sciu, Warszawa 1962, wyd. III, s. 10.
Podobnie R. Ingarden "Spor
0
istnienie swiata" pisal "w czasie naj-
gorszym: za czasow wojny i okupacji". R. Ingarden, Spor
0
istnienia
swiata, Warszawa 1960, wyd. II,
t.
I, s. 7. "W pierwszych latach oku-
pacji... bodaj na wiosnE; 1942... wykonczylem zarys historii
filozofii
polskiej". W. Wqsik, Historia filozofii pob;kiej, Warszawa
1958,
t. I, s. 8.
52
M.
GOGACZ
r41
t -
J
1
[5]
FILOZOFIA CHRZ·ESCIJ ANSKA W POLSCE
53
niecki, ktory na zaproszenie Weryhy tl:umaczy piqty tom
' "Metafizyki" Merciera, ze wielu
ksi~zy
wyjezdza na studia
do Rzymu, Petersburga, Innsbruku, Fryburga i Louvain, gdzie
w latach 1898-1901 przeby-...v;a na studiach ks.
I.
Radziszew-
skI, przysz£y tworca KOL. lYhmo Jednak kontaktu z tyloma
asrodkami uniwersyteckimi filozofia chrzescijaiiska, czy neo-
scholastyka - jak . jq
nazw~o
w Louvain - wplywa do
l"OIS'Ki wedlug opinii ks. J. Iwanickiego "glownie d wiema dro-
gaml,
"Z
kt6rych wazniejsza wywodzHa
si~
z osrodka · lowaii-
~
a niemniej wazna - z osrodka wiedeiiskiego"
7.
Wlasnie
9~,
Wais i Michalski, a pozniej np.
I.
Radziszev.:.ski, J. Wo-
roniecki, J . Stepa, K. Kowalski, P. Chojnacki,
K.
Klosak
StUdlUJq
w Louvain. Osrodek . wiedeiiski czerpiqcy poprzez
Franciszka Brentano ze scholastyki wplywa na K. Twardow-
skiego "a przez niego na filozoficznesrodowisko polskie"
B.
Ze Lwowa wyszedl pozniej np. S. Swiezawski. Og6lnie mo-
wiqc juz przed rokiem 1918
filozofi~
chrzescijaiiskq w Polsce
reprezentuje kilku publikujqcych swoje dziela uczonych: Paw-
licki i Morawski w
uj~ciach
sprzed encykliki "Aeterni Patris",
Gabryl, Wais, Michalski, piszqcy w stylu lowClnskiej neoscho-
l~~,
ktorej zasadniczq
wersj~
przekazywaly tlumaczone na
j~zyk
polski dziela kard. Merciera.
Lou~
tym czaSle sToi_
~
stanowisku, ze Jg..mjzm
Qdr~zasi~
przez
asymilacj~
osiq-
gniE;c w innych kierunkach filozoficznych iw naukach szcze=
g6!owych. Nic
wi~c
dziwnego, ze - Jak plsze ,ks. J. Iwamc-
ki - "przed scholastykami w Polsce
stan~!o
zagadnienie
kon-
frontowania tomizmu, apelujqcego do doswiadczenia, z osiq-
gni~ciami
nauk scislych oraz z koncepcjami sformulowanymi
przez inne kierunki. Rozwiqzanie tego zagadnienia wymagalo
bazowania na ujeciach calosciowych w postaci podrE;czniko-
wej" by
mogio
siE; rozwijac w formie monograficznej, biorqcej
za przedmiot poszczegolne dzialy i kwestie"
9.
Uj~cia
mono-
graficzne, ksztaltujqce
filozofi~
chrzescijaiiskq w Polsce, jako ·
stale zjawisko, pojawiajq
si~
dopiero po roku 1918.
3) Okreslenie filozofii chrzescijanskiej
i
tomizm.
T
•
Dla uzyskania w tej informacji jakiejs terminologicznej
jednoznacznosci wyjasnimy, ze filozofia chrzescijaiiska, kto-
r~-
jak podaje O. J . Woronlecki - wlasnie Louvain naz-
walo neoscholastyk'llO, jest w Polsce przede wszystkim 'to-
mi?mem. Jest totomizm najpierw dose kompilacyjny, pomie-
szany z
uj~ciami
J ana Dunsa Szkota, Awicenny, Descartesa,
Wolffa, wyznaczony komentarzami Kajetana, podrE;cznikami
.Tana od sw. Tomasza, Gredta, pierwszymi publikacjami J. Ma-
ritaina, uwiklanego wtedy jeszcze w tradycjE;
bl~dnie
rozu-
mianej scholastyki, jako metody wykladu w formie
najcz~
sciej sylogistycznej, ujmujqcej zagadnienia zwiqzane z teolo-
giq i religi
q
, dalekie na ogol od realnej rzeczywistosci.
Dzi~
przez
scholastyk~
za J. Pieperem, ktory przypomina poglqd
Boecjusza, i zgodnie z jej realizacjq w sredniowieczu" rozu-
mie
si~
dla sredniowiecza
teori~
nauki, jako syntezy tego, co
o rzeczywistosci wie rozum ludzki na podstawie swojego wy-
silku poznawczego, z tym, co zostalo objawione
11.
W ramach
scholastyki
bl~dnie
lub wlasciwie rOZ1lmianej, realizuja,cej
neoplatoiisk~ wizj~
swiata, ymieszcza siE; tomizm, ktory jest
oczywiscie tzw. mozofiC}
chrzescijansk~,
lecz
budowan~
na
koncepcjach Arystotelesa. Niezaleznie od tego mozna
filozofi~
chrzescijansk
q
, jako neoscholastykE; tych czasow, uwazac na
ogol za tomizm. Ks. J, Iwanicki na przyklad informujqc
0
filo-
zofii neoscholastycznej za lata 1909-1959 takze zamiennie
uzywa nazwy neoscholastyka i tomizm. W publikacjach wy-
mienianych tu autor6w rzeczywiscie tomizm jest Zrodlem,
wyznaczajqcym
perspektyw~
rozwiqzania problemow filozo-
ficznych. Po drugiej wojnie swiatowej tomizm w Polsce rozni-
7
Ks.
J.
Iwanicki, Problematyka . filozoficzna w ciqgu ostatniego
50-1ecia w Polsce,
Ateneum Kapianskie
58 (1959), z. 1-3, 255.
8.
Tamze, 257.
9
Tamze, 258.
10
O..J. Woroniecki, op. cit., 51.
11
P or. J . Pieper, Scholastyka, Hum. T . Erzostowski, Warszawa 1963,
33.
"./
54
M. GOGACZ
[6]
T
[7]
FILOZ OFIA CHRZESCI.1AN SKA W POLSCE
55
cuje
si~, wyodr~bnia,
przestaje bye kompilacyjny. W ramach
filozofii chrzescija,ilskiej jest osobnq szko1:q, obok kt6rej,
szczeg61nie dzisiaj. funkcjonujq spojrzenia K. Rahnera , H. de
Lubaca, T. de Chardin i inne. Pozostaje do
rozstrzygni~cia
lub
moze ustalenia, czy tomizm, jako neoscholastyka, jest filozofi
q
chrzescijansk
q
, i co oznacza tu wyrazenie "filozofia chrze-
scijanska".
Tomizm jest szeregiem dyscyplin. Sklada
si~
na niego filo-
zofia i teologia. W ramach tomizmu jako ' £Hozofii miesci
si~
teoria bytu, teoha czlowieka, przyrody, poznania,
post~po
·~ania
i inne.
Filozofi~
jako
nauk~
wedlug klasycznej koncepcji
charakteryzuje to, ze badD.jqc 'cokolwiek . pyta
0
os tatecZl12,
uzasadniajqce racje, czyli
0
te, lctorych negacj'l powo u je
zaprzeczenie istnienia rzeczy badanej. Albo
wi~c
ktos umie te
ostateczne, pierwsze przyczyny
wewn~trzne
lub zewnEitrzne
dla bytu 'rozpoznae i rozumowo uzasadnic, alba nie umie tego
przeprowadzie. Jest wtedy albo nie jest filozofem. W tym
sensie, przy tak
poj~tej
filozofii nie jest wazne, czy pierw-
szych uniesprzeczniajqcych rzecz czynnik6w poSzukuje tomi-
sta, neoscholastyk, materialista czy chrzescijanin. W sensie
----.
odczytaniem metafizycznej struktury czlowieka, aby przy
pomocy rozumu od samej rzeczywistosci naturalnej dowiedziee
si~,
czy dusza ludzka jest substancjalna, r6zna od ciata i nie-
smiertelna. !,e zagadnienia, jako pytania interesujqce chrzesci-
janina, stawiane mozofii, mogq bye podstawq nazwania
fi10':
';ofii umownie filozofi q chrzescijanskq. Nie znaczy to jednak
ze na teren filozofii wprowadza
si~ teologi~,
lub ze odkry-
wajqc pierwsze uzasl'ldnienia bytu (np. w tomizrrue
przyczyn~
sprawczq, ktorq jest Bog, ujmowany metodami wlasciwymi
metafizyce, a
wi~c
w porzqdku naturalnym) nawiqzuje
si~
lub
odwoluje do porzqdku nadprzyrodzonego. Nadprzyrodzonose
jest porzqdkiem osobowego zycia Boga. To zycie nie moze bye
czynnikiem tlumaczqcym
struktur~
bytu wyznaczonq jego
wewn~trznymi
i
zewn~trznymi
przyczynami w tym sensie
naturalnymi. Nigdy przeciez ontycznej struktury bytu nie tlu-
maczymy odwolujqc
si~
do przyjazni, lqczqcej ludzi. Nie moz-
na
wi~c
tez w sensie filozoficznym nadprzyrodzonq przyjazniq
Boga z czlowiekiem tlumaczyc natury bytu. Mazna jednak
starae
si~
0
takie rozpoznanie rzeczywistosci,
0
takie jej rozu-
mienie, aby one nie niszczylo osobowych powiqzan czlo-
wieka z Bogiem. I w tym sensie filozofia, takze
tomistyczri~
jest mozofiC! chrzescijanskq
12.
2.
Lata
1918-1939
1) Okres recepcji
uj~c
Zachodu
Najciekawsze w tym okresie nazwiska Sq
nast~pujqce:
ks.
K.
Michalski, profesor filozofii chrzescij&nskiej na Wy-
c1ziale Teologlcznym
UJ 1941-1947;
obejmuje
katedr~
po
12
Por. "Aby jakas filozofia zaslugiwala na... miano .. . filozofii chrze -
scijanskiej... , trzeba, by nadprzyrodzonosc przenikala - w postaci
pierwiastka skladowego - nie
budow~
jej tkanki wprawdzie, gdyz to
byloby sprzecznosci
q
, lecz dzielo jej ustanowienia. Nazywam
wi~c
filo-
zofiq chrzesci jallskq w szelkq
filozofi~,
kt6ra rozgraniczajqc formalni e
wi~c
formalnym filozoria nawet tomistyczna jest po prostu
tylko filozofi
q
. W sensie historycznym lub raczej swia to-
poglqdowym, a przede wszystkim w sensi e antropologicznym,
mozna m6wie
0
filozofii
chrzescijansk~L
Czlowiek moze bye
fi19zofem i chrzescijaninem.
J
ako filozof badajqc cokolwiek
od strony ostatecznych uzasadnien moze np. staranniej rozwa-
-
--
zae zagadnienia, toryc rozwiqzanie winno yc zgodne
z awdami objawionymi, stanowiqcymi a chrzescijanina _
filozofa negatywne kryterium prawdziwosci. I historia filo-
zofii dostarcza przyklad6w wysilku przeksztalcania, czy po-
prawiania teorii rzeczywistosci, tak
cz~sto
przeciez nieadek-
watnie odczyt.ywanej. Prawda
0
Wcieleniu np. zmusila filo-
zo.fow - chrzescijan do ponownego przemyslenia neoplatoniz-
mu, oddzielajqcego przeciez tak radyka1nie Boga od materiL
Arystotelicy, np. Tomasz z Akwinu,
pogl~bi1i
lub odkryli
problematyk~
istnienia. Wszyscy trudzili
si~
nad wlasciwym
....
:
56
M. GOGACZ
[8J
[9]
FILOZOFIA CHRZESCIJ ANSKA W POLSCE
57
smierci w
1914
ks. F. Gabryla)
13,
ks.
K.
Wais na Wydziale
•
Teologicznym Uniwersytetu we Lwowie
(1909-1927)
i
jego
nast~pca
na tej katedrze
~.
J. Stepa
(1927-1939),
ks. S. Ko-
bylecki na Wydziale Teologic:zmym w Warszawie
(1918-1929)
'oraz ks. P. Chojnaoki (katedra Filozofii Chrzescijanskiej na
Wydziale Teologicznym w latach
1927-1954),
ks.
M.
Klepacz
w Wilnie
(1937-1939),
ks. K. Kowalski w Poznaniu
(1937-
-1939),
k5. 1. Radziszewski
(1918-1922),
a tabe ks. J. Wo'ro-
niecki
(1919-1929)
i ks. J. ,Pastuszka
(1922-1946)
-na sekcji
lIlozOficzneJ Wydzialu Nauk Humanistycznych KUL (ks. J. Pa-
stuszka od r.
1946
na Wydziale Filozoficznym KUL). W latach
trzydziestych wystE;pujq nowi tomisci: ks. St. Adamczyk, ks.
K.
Klosak, S. Swiezawski. Wymienieni tu filO'zofowie oprocz
ks. J. Pastuszki, k5. St.
Adam~yka
i S. Swieiawskiego "studia
swe Jak mformuje ks. J. Iwanicki odbyli
w
Lowanium:
bqdz
tei
szczegolniej w swych pracach nawiqzywali do aktuai-
nej problematyki tamtejszego osrodka"
14.
Ks. J. Pastuszka
s.tudiuje
psychoanaliz~
Freuda, psychologfE; indywidualnq
"A..
dlera, prqdy materialistyczne w filozofii wsp6!czesnej, zagad=--
nienia duszy ludzkiej w
uj~ciu
sw. Augustyna; ks. St. Adam:.
czyk
poznaje
filozofi~
na Gregorianum w Rzymie, S. Swie-
iawski przywozi z Paryza nowe spojrzenia Maritaina
i
Gil"':
sona. W sumie jest to wnoszenie na teren polski dorobku
mysli filozoficznej Zachodu, konfrontowanie tomizmu z osi
q
-
gni~ciami
Hauk szczegofowych i z rozwiqzaniami innych kie-
runkow filozoficznych. Sq to jednak konfrontacje typu infor-
macyjnego. Brak iywszych dyskusji
mi~dzy
tomistami, czy
zwolennikami tnnych orientacji filozoficznych. j)ominuja ujE;-
'i,
cia eklektyczne, czy raczej wtorne w stosunku do tomizmu
zachodnioeuropejskiego. Nie rna na ogol naukotworczego sro-
dowiska filozoficznego, mimo
ie
od 9 grudnia
1918
Toku dziala
jui w Polsce KatoEcki Uniwersytet Lubelski. Stwarza on jed-
nak organizacyjne podstawy studium filozofii, gl6wnie meta-
fizyki, informuje
0
stanie scholastyki w swiecie, przygotowuje
do p6z'niejszych ba"dan,
podj~tych
po II wojnie swiatowej.
Waine
jest to,
2:2
na sekcji filozoficznej Wydzialu Nauk Huma-
nistycznych KUL wyklada
si~
poszczegolne dyscypliny filo-
zoficzne, jak
logik~, kryteriologi~,
psychologiE:, etykE:, meta-
fizykE;,
histori~
filozofii, pedagogikE:, filozoficzne podstawy
biologii. Jest to grupa nauk filozoficznych
0
wiele w tym
czasie bogatsza
nii
na uniwersytetach panstwowych. Nieza-
leznie od tego i KUL i sekcje filozoficzne na Wydzialach
Teologicznych innych uniwersytet6w nie stanowi
q
powaznego
nurtu w filozofii polskiej, uzyskuja,cej np. w logice
pozycJ~
mi~dzynarodowa,.
Sa, to jednak osrodki
iywe,
szczerze prze-
jE;te sprawq poglE:bienia filozofii, rozbudowuja,cej dyscypliny
i problematykE;. 0 tym bogactwie podjE;tych zagadnien infor-
muje np. ks. J. Iwanicki omawiaja,c w swym artykule filo-
zofiE; chrzescijanska, za okres
1909-1959,
Szereg zacytowanych
tam puhlikacji, zreferowane Tozwiqzania problemow z zakre-
su psychologii, epistemologii, logiki, filozofii przyrody, :mto-
logii i teodycei, wskazuja, na krytyczne konirontacje
uj~c
w psychologii, na wyrazne przecivystawianie
si~
idealizmowi
. i wiernosc poglqdom sw. Tomasza w epistemologii, oraz w in-
nych dyscyplinach filozoficznych. Jedynie logika, jak stwierdza
ks. J. Iwanicki, "wsrod scholastykow - przynajmniej w po-
staci systematycznych opracowan calosciowych - nie
osia,g~
n~la
wyja,tkowego poziomu... Ale ne<;>tomisci polscy... - czynili
wlasciwe wysilki, aby elementami... dorobku... - w dziedzinie
historii logiki
obydwa porza,dki poznania uznaje jednak objawienie chrzescijanskie
za
niezb~dnq
pomoc dla rozumu". E. Gilson, Duch filozofli srednio-
wiecznej, tlum. J. R.ybalt, Warszawa 1958, 38-39. Par. Ph. Boehner,.
E. Gilson, Historia filozofii chrzescijanskiej, Hum. E. Stomma, War-
szawa
1962, 9-13.
13
Podaj~
przy nazwiskach daty profesury.
q
Ks. J. Iwanicki, dz. cyt., 256.
.. , wzbogacic nauczanie i tworczosC filo-
zoficzna,"
15.
Jj
Tamze, 267 174; par. 258, 261 passim.
' , .
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
